8. Tại sao lại dùng vắc xin khi bị chó nghi dại cắn ?
Vắc xin phòng ngừa bệnh dại cho người do chó truyền vi rút dại lây qua vết cắn gây ra. Đặc thù của bệnh dại khi phát thì không có thuốc nào chữa khỏi và vắc xin được dùng cho người sau khi bị chó cắn nên nhiều người tưởng lầm đó là thuốc chữa bệnh. Virus dại là loại chỉ sống được trong tế bào thần kinh sau khi xâm nhập vào da qua vết cắn chảy máu đi vào thần kinh ngoại biên di chuyển lên não với tốc độ 0,3 mm/giờ. Tại đây vi rút nhân lên gây thương tổn não và phát bệnh. Như thế là thời gian ủ bệnh dài ngắn tùy thuộc vết cắn xa hay gần não, trung bình là 1 tháng, có thể 10-15 ngày hoặc 2,3 tháng và lâu hơn. Vắc xin có tác dụng tạo kháng thể kịp thời ngăn chặn sự di chuyển lên não của vi rút dại, nói cách khác vắc xin ngăn bệnh bùng phát.
Tiêm vắc xin dại cho người bị cho nghi dại cắn là biện pháp tạo kháng thể cho bệnh nhân kịp đối phó với vi rút dại vừa xâm nhập vào vết thương từ tuyến nước bọt chó mắc dại. Do cơ chế gây bệnh đặc biệt của vi rút này là “leo” dần lên não qua các tế bào thần kinh, bệnh sẽ phát khi vi rút cán đích. Đó chính là thời gian ủ bệnh, dài hay ngắn tùy vị trí cắn xa hay gần não. Thế là có cuộc đua marathon giữa vi rút và vắc xin, phần thắng thuộc về bên nào nhanh hơn. Có 2 trọng tài bấm giờ để phân định thắng thua, trọng tài theo dõi vắc xin bấm thời gian từ lúc tiêm vắc xin đến lúc cơ thể tạo đủ kháng thể đánh chặn được vi rút trước khi đến não và trọng tài kia tính thời gian “chạy” của vi rút. Đó là lý do phải tiêm vắc xin dại càng sớm càng tốt ngay sau khi bị chó nghi dại cắn.
GS. Lê Văn Hiệp
Viện Vắc xin và sinh phẩm y tế
Tag: bạn đọc, đáp ứng, hy vọng bộ câu hỏi, phần nào, số vắc xin, thắc mắc, vắc xin,
theo hướng dẫn mới nhất thì vc não mô cầu BC và vc não mô cầu ACYW tiêm cách nhau thời gian là bao lâu?
Thông tin tại Hội thảo chuyên gia về vắc xin não mô cầu do Hội Y học dự phòng Việt Nam tổ chức ngày 11/9/2021:
Ý kiến của đa số chuyên gia: có thể tiêm không cần khoảng cách giữa MenACWY-D và MenBC
Cơ sở khoa học:
+ Nguyên tắc chung về chủng ngừa (CDC Hoa Kỳ, Hội Y học dự phòng Việt Nam): vắc xin não mô cầu polysaccharide và cộng hợp là vắc xin bất hoạt nên có thể tiêm đồng thời, trước hoặc sau với các vắc xin sống hoặc bất hoạt khác.
+ Khuyến cáo của Ủy ban tư vấn và thực hành tiêm chủng Hoa Kỳ (ACIP Hoa Kỳ): vắc xin não mô cầu nhóm huyết thanh B thì có thể tiêm cùng lúc hoặc bất cứ khi nào với vắc xin các nhóm huyết thanh A, C, W và Y.
+ WHO: vắc xin não mô cầu nhóm huyết thanh C polysaccharide thì hầu như không sinh miễn dịch hoặc rất ít sinh miễn dịch ở trẻ dưới 2 tuổi.
+ Hoa Kỳ: tiêm không cần khoảng cách giữa vắc xin não mô cầu nhóm huyết thanh C và vắc xin tứ giá MenACWY.
+ Vương Quốc Anh:
Tiêm MenACWY cộng hợp và MenC với khoảng cách bất kỳ
Có thể tiêm không cần khoảng cách giữa MenACWY cộng hợp và MenACWY polysaccharide
Thông tin tóm tắt về Hội nghị chuyên gia tại: https://vacxin.hoiyhocduphong.vn/tin-tuc/phong-ngua-benh-do-nao-mo-cau-hien-thuc-hoa-cac-khuyen-cao-cho-thuc-hanh-lam-sang