Dự án E-DENGUE – do Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương chủ trì – được Bộ Y tế phê duyệt theo Quyết định số 2437/QĐ-BYT ngày 8/6/2023, với mục tiêu xây dựng công cụ dự báo sớm nguy cơ bùng phát sốt xuất huyết tại tuyến huyện trước 3 tháng, giúp địa phương chủ động phòng chống dịch hiệu quả hơn. Dự án được triển khai trong giai đoạn 2023-2027 tại 13 tỉnh khu vực Đồng bằng sông Cửu Long – vùng chịu ảnh hưởng nặng nề nhất bởi sốt xuất huyết hiện nay.
Bước vào giai đoạn triển khai thực địa năm 2025, E-DENGUE đã ghi dấu ấn quan trọng với hàng loạt hoạt động: hoàn thiện hệ thống dữ liệu, triển khai thí điểm tại các địa phương và đánh giá vận hành công cụ dự báo trong thực tế. Trong quý 3 năm 2025, nhóm dự án đã tái cấu trúc toàn bộ cơ sở dữ liệu, đồng bộ hóa thông tin dân số, khí hậu và ca bệnh, đồng thời thực hiện điều tra định tính tại Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, Tây Ninh và An Giang để lắng nghe phản hồi từ cán bộ y tế và cộng đồng về nhu cầu sử dụng công cụ.
Đoàn công tác gồm PGS.TS. Phùng Chí Dũng (Đại học Queensland), TS. Vinh Bùi (Đại học Southern Cross), GS.TS. Vũ Sinh Nam (Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương) cùng các cán bộ Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương, Viện Pasteur Hồ Chí Minh, Trung Tâm Kiểm soát Bệnh tật tỉnh An Giang và Trung tâm y tế huyện Phú Tân cạnh phương tiện truyền thông tại điểm can thiệp
Cụ thể, trong ba tháng từ tháng 7 tới tháng 9 năm 2025, nhóm dự án tập trung nguồn lực tái cấu trúc dữ liệu và đồng bộ các nguồn thông tin về dân số, khí hậu, và ca bệnh theo danh mục hành chính mới sau sáp nhập và cải cách chính quyền 2 cấp nhằm bảo đảm mô hình dự báo thích ứng với các thay đổi trong khu vực nghiên cứu. Song song, hoạt động điều tra định tính được tiến hành tại Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh và Tây Ninh dưới hình thức phỏng vấn sâu và thảo luận nhóm, thu thập phản hồi, nhu cầu, ý kiến, nhận định từ các cấp bao gồm: cán bộ y tế cơ sở, ủy ban nhân dân, công táv viên y tế và người dân. Các kết quả định tính thu thập được là thông tin quan trọng giúp điều chỉnh công cụ E-DENGUE thân thiện, hữu dụng với người dùng các cấp trong công tác giám sát dịch tễ tại cơ sở, đặc biệt trong việc phát hiện sớm các khu vực có nguy cơ bùng phát dịch.
Nhóm dự án thực hiện điều tra định tính tại Tây Ninh.
Một dấu mốc quan trọng khác là hoàn tất thí điểm đợt 1 tại Tây Ninh (Long An cũ) vào ngày 26/9/2025, đây là địa phương đầu tiên triển khai thử nghiệm quy trình vận hành đầy đủ theo sổ tay can thiệp dự án (ban hành ngày 1/6/2025), bao gồm: nhận thông tin dự báo, lập kế hoạch triển khai chi tiết, điều tra côn trùng trước-sau, tập huấn CTV y tế thực hiện hoạt động loại bỏ lăng quăng, triển khai can thiệp tại các xã điểm, giám sát hoạt động triển khai; và thu thập thông tin đánh giá hiệu quả can thiệp (tại nhóm can thiệp và nhóm đối chứng). Các hoạt động phỏng vấn định tính được thực hiện ở nhiều cấp, từ Sở Y tế, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (TTKSBT) tỉnh đến trạm y tế xã và người dân, giúp nhóm nghiên cứu đánh giá toàn diện tính khả thi của mô hình.
GS.TS. Vũ Sinh Nam tập huấn các cộng tác viên trong chiến dịch diệt lăng quăng tại điểm can thiệp ở Tây Ninh (Long An cũ).
Các cộng tác viên tại các trạm y tế xã ngày ra quân chiến dịch diệt lăng quăng tại Tây Ninh (Long An cũ).
Bên cạnh kết quả đạt được, dự án cũng đối mặt với không ít khó khăn trong quá trình triển khai, đặc biệt về quy trình tổ chức thực hiện do dần mất đi vai trò của TTYT huyện trong hệ thống y tế dự phòng. Ngoài ra quy định tài chính vớitối đa 50% giá trị hợp đồng ít nhiều ảnh hưởng đến tiến độ chuyên môn ở một số địa phương do hoạt động can thiệp tại cộng đồng chiếm tỉ trọng lớn trong ngân sách hoạt động. BQLDA tại Viện VSDTTƯđã kết nối, họp bàn và thảo luận với TTKSBT các tỉnh đưa ra các giải pháp phù hợp nhằm bảo đảm hoạt động dự án không bị gián đoạn cả về chuyên môn lẫn tiến độ giải ngân theo kế hoạch thực hiện 2025.
GS.TS. Vũ Sinh Nam cùng các cộng tác viên trong ngày ra quân chiến dịch diệt lăng quăng tại điểm can thiệp ở Tây Ninh.
Ngay sau khi kết thúc thí điểm lần 1 tại Tây Ninh, E-DENGUE tiếp tục triển khai tại An Giang – tỉnh đại diện cho vùng trọng điểm dịch tễ phía Nam. Trong chuyến công tác từ ngày 7 đến 18/10/2025 tại An Giang, nhóm dự án ghi nhận một số vướng mắc kỹ thuật khi chuyển đổi phần mềm và biểu mẫu theo đơn vị hành chính mới, khiến việc báo cáo chỉ số tạm thời bị gián đoạn. Công tác cập nhật và hướng dẫn lại cho các tỉnh đang được khẩn trương lên kế hoạch và thực hiện trong thời gian sắp tới. Dự án cũng ghi nhận những ý kiến, khó khăn tại địa phương để tiến hành điều chỉnh quy mô giúp hoạt động can thiệp phù hợp hơn với thực trạng, năng lực thực hiện của cơ sở;, đồng thời chuẩn bị kế hoạch đào tạo đội điều tra và giám sát tuyến tỉnh cho năm 2026.
Đoàn công tác làm việc với các cán bộ địa phương.
Dù còn nhiều thách thức về tài chính, nhân lực và hành chính, giai đoạn triển khai thực địa năm 2025 cho thấy E-DENGUE đang đi đúng hướng. Những kinh nghiệm từ Tây Ninh và An Giang giúp nhóm dự án rút ra nhiều bài học quý giá về phối hợp đa ngành, quản lý nguồn lực và đảm bảo tính linh hoạt của mô hình dự báo trong thực tế. Trong thời gian tới, Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương sẽ tiếp tục làm việc với TTKSBT các tỉnh và các nhóm chuyên gia của dự án để điều chỉnh tối ưu hóa quy trình can thiệp, hoàn thiện công cụ dự báo trên nền tảng mobileapps, lập kế hoạch hoạt động với phạm vi triển khai mở rộng ra toàn bộ khu vực ĐBSCL; đảm bảo dự án triển khai đạt hiệu quả và bền vững theo văn kiện dự án.
Dự án E-DENGUE, sau gần hai năm triển khai, đang từng bước chứng minh vai trò của một công cụ dự báo sớm tin cậy và hữu ích, góp phần tăng cường năng lực giám sát, cảnh báo và chủ động phòng chống dịch sốt xuất huyết tại Việt Nam.
ThS. Nguyễn Đức Thịnh – Điều phối viên Dự án E-DENGUE
Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương
Tag:
