Để đạt được hiệu quả bảo vệ tối ưu, việc tiêm phòng vắc-xin cúm cần được thực hiện đúng lịch trình, phù hợp với độ tuổi và lịch sử tiêm chủng của mỗi người. Lịch tiêm chủng được xây dựng dựa trên các khuyến cáo của cơ quan y tế trong nước và quốc tế.
Vắc-xin cúm được khuyến cáo tiêm hàng năm cho mọi đối tượng từ 6 tháng tuổi trở lên không có chống chỉ định.
Tuy nhiên, việc tiêm phòng là đặc biệt quan trọng và được ưu tiên hàng đầu cho các nhóm có nguy cơ cao bị biến chứng nặng do cúm, bao gồm:
Trẻ em từ 6 tháng đến 5 tuổi.
Người cao tuổi (từ 65 tuổi trở lên).
Phụ nữ mang thai.
Người có bệnh nền mạn tính (như bệnh tim mạch, bệnh phổi mạn tính (hen, COPD), đái tháo đường, suy thận, suy gan…).
Người bị suy giảm miễn dịch.
Nhân viên y tế.
Virus cúm biến đổi liên tục, vì vậy cần phải tiêm nhắc vắc-xin cúm hàng năm.
Thời điểm lý tưởng: Vắc-xin cúm nên được tiêm trước khi mùa cúm bắt đầu, thường là vào khoảng tháng 9 đến tháng 10 hàng năm ở Việt Nam.
Thời gian tạo miễn dịch: Sau khi tiêm, cơ thể cần khoảng 2 tuần để sản xuất đủ lượng kháng thể bảo vệ. Do đó, tiêm phòng sớm sẽ giúp cơ thể sẵn sàng đối phó khi dịch cúm bùng phát mạnh vào mùa đông-xuân.
Tiêm muộn: Nếu bỏ lỡ thời điểm trên, việc tiêm vắc-xin vẫn có thể được thực hiện trong suốt mùa cúm vì virus cúm lưu hành quanh năm.
3. Lịch tiêm và số liều khuyến cáo chi tiết theo độ tuổi
Số liều vắc-xin cần tiêm phụ thuộc chủ yếu vào độ tuổi và việc người đó đã từng tiêm vắc-xin cúm trong quá khứ hay chưa.
Trẻ em từ 6 tháng đến dưới 9 tuổi
Đây là nhóm có lịch tiêm đặc biệt cần lưu ý:
Trường hợp 1: Trẻ chưa từng tiêm vắc-xin cúm trước đây:
Cần tiêm 2 mũi, mỗi mũi cách nhau ít nhất 4 tuần.
Sau đó, tiêm nhắc lại 1 mũi hàng năm vào các năm tiếp theo.
Lý do: Hai mũi tiêm ban đầu đóng vai trò là “liều cơ bản” và “liều nhắc lại” để hệ miễn dịch non nớt của trẻ làm quen và tạo ra đáp ứng bảo vệ mạnh mẽ và bền vững.
Trường hợp 2: Trẻ đã từng tiêm vắc-xin cúm trong quá khứ (ít nhất 1 mũi):
Chỉ cần tiêm nhắc lại 1 mũi hàng năm.
Trẻ em từ 9 tuổi trở lên và người lớn
Chỉ cần tiêm 1 mũi duy nhất mỗi năm, bất kể đã tiêm vắc-xin cúm trước đây hay chưa.
Bảng tóm tắt lịch tiêm chủng vắc-xin cúm
| Đối tượng | Lịch sử tiêm chủng | Lịch tiêm khuyến cáo |
| Trẻ 6 tháng – dưới 9 tuổi | Chưa từng tiêm vắc-xin cúm | Tiêm 2 mũi, cách nhau ít nhất 4 tuần. Sau đó tiêm nhắc 1 mũi hàng năm. |
| Đã từng tiêm vắc-xin cúm | Tiêm 1 mũi hàng năm. | |
| Từ 9 tuổi trở lên và Người lớn | Bất kể lịch sử tiêm chủng | Tiêm 1 mũi hàng năm. |
4. Lưu ý đặc biệt cho phụ nữ mang thai
Phụ nữ mang thai là đối tượng có nguy cơ cao gặp biến chứng nặng do cúm.
Vắc-xin cúm bất hoạt đã được chứng minh là an toàn và được khuyến cáo tiêm cho phụ nữ mang thai ở bất kỳ giai đoạn nào của thai kỳ.
Việc tiêm phòng không chỉ bảo vệ mẹ mà còn truyền kháng thể cho thai nhi, giúp bảo vệ em bé trong khoảng 6 tháng đầu đời sau sinh, khi trẻ chưa đủ tuổi để tiêm vắc-xin.
Hội Y học dự phòng Việt Nam. Khuyến cáo Lịch tiêm chủng vắc xin cho mọi lứa tuổi ở Việt Nam.
Quyết định số 1840/QĐ-BYT của Bộ Y tế Việt Nam (ngày 03/06/2025). Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị cúm mùa.
World Health Organization (May 2022). Vaccines against influenza: WHO position paper.
Patel M. M., et al. (2023). Inactivated and Recombinant Influenza Vaccines. In Plotkin’s Vaccines (8th ed.). (Mục: Dosage and Route; Indications for Vaccine and National Vaccination Policies).
Tờ hướng dẫn sử dụng của các sản phẩm vắc-xin cúm bất hoạt dạng mảnh và tiểu đơn vị đang lưu hành tại Việt Nam.
Tag:
